CHIM THAN
Trích trong ca kịch : Nguyễn Trãi - Phi Khanh
Chim kêu não nùng vang trên nương xanh nhường như thương nhớ mong ai hoài lời chim vang. Rừng hoang (tu hú ù) chim than (tu hú ù ! Tu hú u) vang trên ngàn xa. (Tu hú ù) Hiu hắt bên rừng (Tu hú ù ! Tu hú u). Chim ơi ! Có người hôm nay bơ vơ lần đi theo bóng non sông mờ. Vì đất nước còn mong chờ. Chim ơi có người lênh đênh phương xa vì nước non nhà.
TƯ LIỆU LỊCH SỬ LIÊN QUAN ĐẾN BÀI HÁT
NGUYỄN TRÃI
Nguyễn Trãi là con của Thái Học Sinh Nguyễn Phi Khanh, người làng Nhị Khê, huyện Thượng Phúc, nay là thôn Nhị Khê, xã Nhị Khê, huyện Thường Tín, Hà Nội. Nguyễn Trãi chào đời năm 1380, đỗ Thái Học Sinh (tức Tiến Sĩ) năm 1400, làm Ngự Sử Đại Phu cho nhà Hồ. Quân Minh xâm lược nước ta, Nguyễn Trãi vào Lam Sơn tụ nghĩa dưới ngọn cờ cứu nước của Lê Lợi và ông đã nhanh chóng trở thành nhà chiến lược xuất sắc nhất của cuộc chiến tranh giải phóng vĩ đại này. Năm 1428, khi Lê Lợi lên ngôi Hoàng Đế, Nguyễn Trãi là một trong những bậc danh thần của nhà Lê. Ông làm quan trải thờ hai đời Hoàng Đế là Lê Thái Tổ (1428-1433) và Lê Thái Tông (1433-1442). Trong thời kỳ làm quan, cũng có lúc ông buồn vì nhân tình thế thái đen bạc nên đã xin về nghỉ tại đất viễn tổ của dòng họ mình là Côn Sơn (nay thuộc huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương).
Năm 1442, Nguyễn Trãi bị vu oan giá họa nên cả nhà bị triều đình tru di nhưng may mắn là có một người vợ lẽ của ông đang mang thai đã trốn thoát được. Về sau, bà sinh hạ một người con trai và nhờ thế mà hậu duệ của Nguyễn Trãi nay vẫn còn.
Nguyễn Trãi là một nhà chính trị xuất sắc, nhà quân sự thiên tài, nhà ngoại giao lỗi lạc và là nhà văn hóa lớn. Ông đã để lại cho đời rất nhiều tác phẩm lớn, trong đó, đặc biệt hơn cả là bài BÌNH NGÔ ĐẠI CÁO - một trong những áng