TRẦN BÌNH TRỌNG
Khuyết danh Trần Đức sưu tầm
Đời nhà Trần nước ta có tướng Trần Bình Trọng, một vị hùng anh thác với hồn trắng trong. Trận giặc thua bị quân Nguyên bắt sống đi, ngàn lời chuộc mua tướng có coi ra gì.
"Ta thà làm ma nước Nam" - lời Trần Bình Trọng - "Còn hơn làm vương đất Bắc" - lời Trần Bình Trọng vang thét lên "
"Đây đầu ta chám bay đi ? Kìa loại bạo tặc. Đời ta nguyện không nhơ nhuốc, chịu đầu hàng giặc" - Gương sáng lời
TƯ LIỆU LỊCH SỬ VỀ BÀI HÁT
TRẦN BÌNH TRỌNG
Trần Bình Trọng gốc người họ Lê, dòng dõi của Lê Hoàn, nguyên quán là làng Bảo Thái, huyện Thanh Liêm, nay thuộc tỉnh Hà Nam nhưng sinh trưởng tại kinh thành Thăng Long. Ông và cha đều làm quan cho nhà Trần, do có nhiều công lao nên được lấy theo họ Trần. Bản thân Trần Bình Trọng vì là con nhà gia thế lại rất giỏi võ nghệ nên được phong làm tướng và được kết hôn với Công Chúa Thụy Bảo (con gái của Hoàng Đế Trần Thánh Tông), tước Bảo Nghĩa Hầu, khi mất được truy phong là Bảo Nghĩa Vương.
Năm 1285, quân Mông Nguyên tràn sang xâm lược nước ta lần thứ hai, Trần Bình Trọng đã dũng cảm ra trận. Tháng 2-1285, ông được giao trách nhiệm chỉ huy trận đánh chặn ở Đà Mạc (nay là vùng giáp giới giữa hai tỉnh Hưng Yên và Hải Dương) nhằm cản bước tiến ồ ạt của quân Mông Nguyên, tạo điều kiện cho nhà Trần thực hiện thành công chủ trương tạm thời rút lui để bảo toàn lực lượng, chờ cơ hội thuận lợi mới tổ chức phản công. Trong trận ác chiến này, Trần Bình Trọng chẳng may bị giặc bắt. Giặc ra sức mua chuộc và dụ dỗ ông, hỏi rằng ông có muốn được nhận tước Vương của chúng hay không. Trần Bình Trọng đã khảng khái mắng chúng rằng "Ta thà làm ma nước Nam, chứ không thèm làm Vương đất Bắc". Giặc tức tối hạ lệnh giết ông. Đó là ngày 26-2-1285. Ông mất lúc mới 26 tuổi.