Bài 2: Kiến thức cơ bản về hiv
Mục tiêu:
- Trình bày được được khái niệm HIV/AIDS
- Trình bày được các kiến thức cơ bản về HIV/AIDS: Mô tả đường lây chính và cách phòng ngừa lây nhiễm HIV
- Vận dụng thực hiện được cách xử trí vết thương khi chảy máu trong dự phòng lây nhiễm HIV.
Thời lượng: 90 phút
Đối tượng: Giáo viên, Phụ huynh, học sinh Trung học cơ sở,Trung học phổ thông
NỘI DUNG
Hình ảnh HIV
- Định nghĩa:
- HIV: (Human Immuno-deficiency Virus)là Virusgây suy giảm miễn dịch ở người
- AIDS: (Acquired Immuno Deficiency Syndrom) Trước đây, bệnh được gọi là SIDA (viết tắt từ tiếng Pháp: Syndrome d'Immuno Deficience Acquise) là hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải, là bệnh do HIV gây ra
*Ghi chú: HIV không đồng nghĩa với AIDS
- Đặc điểm HIV:
- HIV xâm nhập vào cơ thể gây chết người như thế nào?
- Khi xâm nhập vào cơ thể con người, HIV tìm cách tấn công vào tế bào làm nhiệm vụ bảo vệ cơ thể gây tàn phá hệ miễn dịch.
- Sau một thời gian, khi các bạch cầu bị tiêu diệt nhiều -> khả năng chống đỡ với mầm bệnh bị giảm
- Cơ thể sẽ dễ bị mầm bệnh tấn công -> gây nhiều chứng bệnh nguy hiểm -> tử vong
- HIV sống được bao lâu ngoài cơ thể người
Thời gian virus HIV sống ngoài cơ thể người tùy thuộc:
- — Số lượng virus có trong dịch cơ thể
- — Môi trường để virus có thể tồn tại
Tuy nhiên
- — Virus HIV rất “yếu” ( dễ bị tiêu diệt bởi nước nóng, xà phòng, chất tẩy rửa, alcool)
- — Dịch cơ thể chứa virus HIV sẽ bi khô ngoài không khíà 99% siêu vi sẽ bi phá hủy sau vài giờ
- Lây truyền HIV chỉ có thể xảy ra khi:
- Phải có tiếp xúc với bệnh nhân HIV…
- …lượng siêu vi HIV trong dịch tiếp xúc…
- …và siêu vi phải đi vào máu.
- …HIV trong dịch tiết phải còn sống
- Các đường lây HIV
- Quan hệ tình dục không an toàn (bao gồm quan hệ tình dục qua hậu môn và miệng)
- Tiếp xúc trực tiếp với máu nhiễm HIV: vết thương hở tiếp xúc với máu nhiễm HIV, kim tiêm đã sử dụng ,truyền máu, tai nạn nghề nghiệp của nhân viên y tế, người sử dụng ma túy, xăm, xâu khuyên và rạch da
- Mẹ truyền sang con (Trong thời gian mang thai – khi sanh – cho con bú)
- Cách phòng ngừa lây nhiễm HIV:
- Phòng ngừa qua quan hệ tình dục: Sống lành mạnh, quan hệ tình dục an toàn, sử dụng bao cao su đúng cách khi quan hệ tình dục (giảm 85% tỷ lệ lây nhiễm)
- Phòng ngừa qua đường máu: tiêm bằng ống tiêm sạch, sử dụng dụng cụ cá nhân (kềm, dao cạo râu, bàn chải đánh răng), an toàn truyền máu, không tiêm chích ma túy
- Phòng ngừa từ mẹ sang con: khám thai sớm và xét nghiệm HIV sớm, uống thuốc dự phòng ngay khi phát hiện nhiễm HIV
- Xử trí và uống thuốc phòng ngừa trong vòng 72 giờ
- Những đường không lây HIV:
- Giao tiếp thông thường: ôm, hôn, bắt tay, nói chuyện, ho, hắt hơi,...
- Dùng chung nhà tắm, bể bơi, bồn tắm, mặc chung quần áo, ngồi chung ghế,...
- Ăn uống chung bát đũa, cốc chén,...
- Côn trùng và súc vật không lây truyền HIV: ruồi, muỗi, chấy, rận, chó, mèo, gà, chi
- Nước bọt, nước mắt, nước tiểu của người nhiễm có nồng độ thấp, và chưa có trường hợp nào ghi nhận lây nhiễm bởi chất tiết này
- Các nguy cơ lây nhiễm HIV sau 1 lần phơi nhiễm với nguồn HIV
|
Truyền máu
|
88.5 – 100%
|
|
Mẹ truyền sang con
|
25-30%
|
|
Dùng chung bơm kim tiêm trong giới nghiện chích ma túy
|
0.6%
|
|
Kim đâm do nghề nghiệp
|
0.3%
|
|
Người nhận QHTD qua hậu môn
|
0.1 – 0.3%
|
|
Người cho QHTD qua hậu môn
|
0.03%
|
|
Người nhận QHTD qua âm đạo
|
0.08 – 0.2%
|
|
Người cho QHTD qua âm đạo
|
0.03 – 0.09%
|
- Làm gì ngay sau khi phơi nhiễm với máu dịch tiết cơ thể có thể bị nhiễm HIV
- Nếu có tổn thương xuyên qua da
- Ngay lập tức rửa vết thương với xà phòng và nước
- Để cho vết thương chảy máu 1 lúc
- Rửa vết vết thương với xà bông & nước
- Sát trùng vết thương bằng dung dịch sát trùng ít nhất là 5 phút (Dakin, Javel 1/10, hoặc alcohol 70%)
- Đánh giá nguy cơ lây truyền HIV
- Nếu niêm mạc mắt bị phơi nhiễm:
- Rửa mắt bằng nước cất hoặc dung dịch nước muối NaCl 0.9% liên tục trong thời gian ít nhất 5 phút
- Đánh giá nguy cơ lây truyền HIV
- Nếu niêm mạc miệng và/hoặc mũi bị phơi nhiễm:
- Rửa bằng nước cất hoặc dung dịch NaCl 0.9%.
- Súc miệng bằng dung dịch NaCl 0.9% nhiều lần.
- Đánh giá nguy cơ lây truyền HIV
- Dự phòng phổ quát:Dự phòng phổ quát làm giảm tối thiểu khả năng phơi nhiễm với máu bằng 5 phương thức:
- Sử dụng những dụng cụ bảo vệ khi tiếp xúc với máu (găng tay)
- Vệ sinh tay
- Tiêm chích an tòan
- Kiểm soát môi trường máu & dịch tiết cơ thể
- Quản lý các vật sắc nhọn: sắp xếp, tránh truyền tay các vật sắc nhọn
- Nhấn mạnh:
- HIV hiện nay chưa có thuốc ngừa và điều trị khỏi hoàn toàn, tuy nhiên hiện nay đã có thuốc giúp hạn chế tốc độ phát triển của HIV và giúp người nhiễm kéo dài cuộc sống
- Dự phòng vẫn là biện pháp cần được áp dụng cho tất cả mọi người
- Chống phân biệt kỳ thị người nhiễm HIV cũng là biện pháp hạn chế việc lây nhiễm HIV trong cộng đồng
CÂU HỎI LƯỢNG GIÁ:
Câu 1: HIV là gì? AIDS là gì?
Câu 2: Các đường lây HIV? Cách dự phòng lây nhiễm HIV
Câu 3: Nêu các bước xử trí khi bị kim đâm
Câu 4: Nêu các biện pháp dự phòng phổ quát
Câu 5: 100 bà mẹ nhiễm HIV nếu không dự phòng thì tỷ lệ lây truyền mẹ sang con là bao nhiêu?